Od 2013 r. alternatywą dla wspólnej oceny dla par małżeńskich nie jest już osobna forma rozliczenia, lecz ocena indywidualna dla małżonków (§ 26a ustawy o podatku dochodowym – EStG). W ramach indywidualnego rozliczania się każdy z małżonków musi złożyć osobne zeznanie podatkowe, a także otrzymać osobną decyzję podatkową. Oznacza to, że dla każdego z małżonków dokonuje się dwóch odrębnych obliczeń podatkowych i podatek jest obliczany według stawki podstawowej.
Dla każdego z małżonków przyznawane są zwyczajowe dodatki, kwoty ryczałtowe i kwoty maksymalne, jak dla osób samotnie wychowujących dzieci. Jeśli jednak jeden z partnerów nie wyczerpał swoich zasiłków, drugi nie może żądać niewykorzystanej części. Każdy z małżonków jest winien jedynie podatku dochodowego wynikającego z jego zeznania podatkowego.
Wydatki specjalne, obciążenia nadzwyczajne i ulgi podatkowe zgodnie z § 35a ustawy o podatku dochodowym – EStG (dla usług rzemieślniczych, pomocy domowych i usług związanych z gospodarstwem domowym) przypisuje się zasadniczo małżonkowi, który „poniósł wydatki ekonomicznie“ (§ 26a ust. 2 zdanie 1 ustawy o podatku dochodowym – EStG). Jednak zamiast podziału ekonomicznego małżonkowie mogą również ubiegać się o to, aby wydatki zostały im „przydzielone po połowie“ (§ 26a ust. 2 zdanie 2 ustawy o podatku dochodowym – EStG). W tym celu wystarczy odpowiedni wniosek (złożony w formularzu podatkowym „Załącznik Inne 2019“, wiersz 10).
Obecnie Federalny Trybunał Finansowy wydał następujące orzeczenia przeciwko organom podatkowym: Jeśli małżonkowie ubiegają się o indywidualną ocenę dla małżonków i przy tym dzielą na pół wydatki specjalne, obciążenia nadzwyczajne i ulgi podatkowe zgodnie z § 35a ustawy o podatku dochodowym (EStG) zgodnie z § 26a ust. 2 zdanie 2 ustawy o podatku dochodowym (EStG), wydatki uwzględnia się po połowie dla każdego z małżonków, niezależnie od tego, kto poniósł je ekonomicznie.
Następnie, na drugim etapie, obliczenie kwoty maksymalnej i przeprowadzenie przeglądu najkorzystniejszego systemu podatkowego musi się odbyć indywidualnie dla każdego z małżonków (wyrok FTF z dnia 28 listopada 2019 r., III R 11/18).
Przypadek: Żona złożyła wniosek o indywidualną ocenę. W porozumieniu z mężem wnioskowała o to, aby wydatki specjalne, obciążenia nadzwyczajne i ulgi podatkowe zgodnie z § 35a ustawy o podatku dochodowym (EStG) zostały podzielone na pół. Urząd Skarbowy początkowo rozpatrywał wydatki emerytalno-rentowe, stosując obliczenie maksymalnej kwoty i przeglądu najkorzystniejszego systemu podatkowego, które żona i jej mąż ponieśli ekonomicznie. Następnie obliczono sumę, którą potem podzielono równo między małżonków (2.981 euro).
Jednakże żona wnioskowała o to, aby połowa wydatków specjalnych została przydzielona małżonkom przed przeglądem najkorzystniejszego systemu podatkowego oraz aby ten przegląd został przeprowadzony dopiero po jego dokonaniu. Zamiast 2.981 euro wyliczonych przez Urząd Skarbowy, miało być więc w jej przypadku wzięte pod uwagę 4.557 euro jako koszty zabezpieczenia emerytalnego.
Sędziowie FTF przyznali kobiecie rację. Twierdzili oni, że niezgodne z prawem jest, aby najpierw oszacować każdemu z małżonków wydatki, które ponieśli w wymiarze ekonomicznym, a dopiero potem podzielić potrącenia na pół po obliczeniu maksymalnych kwot i przeprowadzeniu przeglądu najkorzystniejszego systemu podatkowego. Zamiast tego wydatki te miały być uwzględniane w równych częściach dla każdego z małżonków, niezależnie od tego, kto poniósł je ekonomicznie. I dopiero po podziale na połowę należy obliczyć maksymalną kwotę bądź zastosować przegląd najkorzystniejszego systemu podatkowego.
Tym samym małżonkowie nie musieliby udowadniać, a urząd skarbowy nie musiałby sprawdzać, które z małżonków poniosło dane obciążenie ekonomiczne. Zgodnie z § 26a ust. 2 zdanie 2 ustawy o podatku dochodowym (EStG) dotyczy to wydatków na zabezpieczenie emerytalne, obciążeń nadzwyczajnych i ulg podatkowych zgodnie z § 35a ustawy o podatku dochodowym (EStG).